Mu bihugu byinshi no mico inyuranye ubwiza bw’abana b’abakobwa akenshi buhuzwa n’uko bagaragara inyuma, ndetse bamwe bakabigira byiza kurushaho bakoresheje ibyo abenshi bakunze kwita ibirungo. Inyigisho n’uburezi bitangwa bigira uruhare mu kwibutsa abana ko ubwiza budashingiye ku byo tubona inyuma gusa, ahubwo ko bushingiye mu kwiyubaha no kubaha abandi. Gufasha abana cyane cyane b’abakobwa gusobanukirwa ko agaciro kabo karenze ubwiza bugaragara inyuma ni ukubaha urufunguzo rw’icyizere kirambye cy’ahazaza habo.

Niba ukunda ibyiza ukabyifuzira n’abandi izi nama ukwiriye kuzigira umukobwa wese ukunda mbere y’uko yuzuza imyaka 18:

1.     Ubwiza bwawe bushingiye mu kwiyubaha kwawe ubwawe, ntibushingiye ku birungo wisiga.

2.      Ntuzashake umugabo wo kugirango agufashe cg agukize ahubwo ugomba kuba umugore w’umunyembaraga kandi ushobora kwifasha wowe ubwawe, kuko kwizera kuzabaho ushingiye ku mugabo bigabanya imbaraga zawe n’icyizere wifitiye

3.     Ntabwo ukeneye ko abantu bose bagukunda ahubwo ukeneye kuba umuntu w’inyangamugayo ku giti cyawe. Muri iki gihe tugezemo abantu benshi bashaka gushimwa no gukundwa na bose nyamara akenshi usanga bidashoboka. Icyo ukwiye guhirimbanira ni ukuba inyangamugayo, ukagira indangagaciro nziza ugenderaho, ibyo bizaguha icyizere n’amahoro yo mu mutima kuruta gushimwa n’abantu benshi by’akanya gato.

4.     Nutiga kwikunda wowe ubwawe uzakunda uwo ubonye wese ndetse ushobora kuzakunda n’uwangiza ubuzima bwawe (kwiga kwikunda wowe ubwawe ntibivuze kwikunda udatekereza ku bandi cg se udaha abandi agaciro ahubwo ugomba kwiga kubaho wishimye ntiwumve ko umunezero wawe ushingiye ku kuntu abandi bakubona. Iyo wikunda umenya no kwihitiramo ibyiza).

5.     Iga gukora cyane kuko ahazaza hawe ntabwo hazagenwa n’umubiri wawe ahubwo hazagenwa n’ubwonko bwawe

6.     Ujye wiga kuvuga oya n’iyo waba wumva biteye ubwoba

7.     Ibyo wemera byose uyu munsi bizakubera nk’inzu y’imbohe (gereza) mu gihe kizaza. Ni ukuvuga ko niba hari imyitwarire idahwitse ufite uyu munsi cg niba hari ibyo wemera nawe ubizi neza ko atari byo (bibujijwe cg bifite ingaruka mbi) bishobora gutuma ari ko uzahora uriho ubuzima bwawe bwose, ikindi bishobora kuzakubera inzitizi (kukubuza amahirwe) mu gihe kiri imbere ndetse bikaba byakubuza no kubaho mu mudedendezo.

8.     Jya ugira inshuti zifuza ibyiza kandi zikwifuriza ibyiza wirinde inshuti zikuryarya, zitagukunda ahubwo zikunda ibyo zigukuraho (zigushakaho), zishaka urukundo rw’akanya gato. Kugira inshuti nziza bizagutera imbaraga kandi bitume ugera kure binakurinde inshuti ziguca intege zikakwangiriza ubuzima.

9.     Ntukagire isoni (ntugaterwe ikimwaro) n’uko watsinzwe ahubwo ujye ubabazwa cyane n’uko wananiwe guhaguruka (wananiwe kwisubizamo imbaraga) nyuma yo guhura n’ikibazo kiguca intege (nyuma yo gutsindwa).

10.  Ujye usenga kugira uhinduke umugore w’agaciro aho kugira ube umugore ugezweho. Ugomba kwita cyane ku bintu biramba aho kwita ku by’akanya gato. Kuba umugore w’agaciro bivuze kugira ubwenge bugufasha kubaho neza, ukiyubaha kandi ukubaha n’abandi. Ibyo byose bituma uba umuntu ufite agaciro mu bandi. Kuba umugore ugezweho ni ugufata buri kintu cyose ubonye kije, gushaka ko abandi bahora bakubona nk’umuntu ujyanye n’igihe bityo ugahora ku nkeke y’amaso ya rubanda rukubona. Ntabwo ukwiye guhumiriza ngo wirengagize aho igihe kigeze, ariko nta n’ubwo ibigezweho bigomba kuguhoza ku nkeke no kukubeshaho ubuzima buruhije cg se budashoboka.  

Uzifuze kuba umugore w’agaciro kubera indangaciro nziza ufite no kubera icyo umariye abandi.

Niba uri umubyeyi ufite umwana w’umukobwa, niba ufite inshuti ukunda y’umukobwa umugire izi nama tuvuze hejuru wongereho n’izindi nyinshi nawe uzi.

Niba uri umukobwa usomye izi nama, uzibike ku nkingi z’umutima wawe maze ujye uzizirikana buri munsi.

Umwanditsi: NAHAYO Pelagie

Ibyifashishijwe

https://web.facebook.com